Zaburzenia ruchów oczu

Na co dzień nie zastanawiamy się w jaki sposób poruszają się nasze gałki oczne. Wydaje się, że koordynacja ruchów oczu umożliwiająca nam sprawne funkcjonowanie nie jest niczym skomplikowanym. Tymczasem jest to proces bardzo złożony, a jego zaburzeniach możemy dowidzieć się przypadkiem, np. gdy nasze dziecko objawia pierwsze problemy z odwzorowaniem szlaczku w książce.

Zaburzenia ruchów oczu warunkowane genetycznie i związane z uszkodzeniem płodu
Niektóre zaburzenia ruchów gałek oczu są widoczne od razu po urodzeniu. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku wrodzonych zaburzeń ruchów oczu, które związane są z porażeniem mięśni, tzw. paradoksalnym unerwieniem mięśni czy fizycznymi przeszkodami uniemożliwiającymi ich prawidłowe funkcjonowanie. Tego rodzaju zaburzenia warunkowane są genetycznie albo mają związek z uszkodzeniem płodu w łonie matki.

Do schorzeń wrodzonych wiążących się z zaburzeniami ruchów oczu zaliczamy m.in. zespół retrakcyjny Stillinga, Türka i Duane’a oraz zespół wrodzonego jednostronnego porażenia mięśni unoszących gałkę oczną. Warto pamiętać, że leczenie zaburzeń ruchów gałek ocznych w przebiegu wymienionych chorób może ale nie musi wiązać się z leczeniem operacyjnym.

O podjęciu interwencji chirurgicznej przesądzają względy estetyczne oraz sytuacja, w której zbyt duży zez lub wyrównawcze ustawienie głowy uniemożliwiają dziecku normalne funkcjonowanie na co dzień i bardzo je szpecą, utrudniając adaptację w grupie rówieśniczej – co często wiąże się z nawarstwianiem problemów natury psychologicznej. W pozostałych wypadkach zaburzenia ruchów oczu wymagają interwencji okulistycznej i stosownego korygowania wady wzroku.

Zaburzenia ruchów oczu ujawniające się toku indywidualnego rozwoju
Jeśli ruchy oczu niemowlęcia nie wzbudzają zaniepokojenia, nie zastanawiamy się nad istnieniem tego rodzaju problemów, dopóki jakiś kłopot z koordynajcą wzrokowo-ruchową nie przyciągnie naszej uwagi. Warto uświadomić sobie, że już niemowlę może nam dać czytelny sygnał, iż z jego oczami dzieją się niepokojące rzeczy. Dlatego kontakt wzrokowy z maluchem jest taki ważny.

Każdy rodzic powinien wiedzieć, że dziecko niemające zaburzeń ruchów oczu umie śledzić pokazywany mu przedmiot bez konieczności ruszania głową. Jeśli dziecko kręci głową na wszystkie strony, próbując złapać wzrok mamy albo namierzyć pokazywaną mu zabawkę, może to sugerować, że mam kłopoty z koordynacją ruchów oczu. W późniejszym wieku zaburzenia ruchów oczu objawiają się mi.n. w kłopotach z grą w piłkę (konieczność namierzenia piłki i jej złapania, celnego podania, trafienia w określone miejsce) czy rysowaniem po śladzie albo sprawnym przepisywaniem z tablicy do zeszytu.

Zanim więc posądzisz swoje dziecko o złą wolę albo lenistwo, warto udać się do okulisty lub optometrysty – kontrola ruchów gałek ocznych to elementarne badanie, które może stać się punktem wyjścia do wdrożenia stosownej terapii i likwidacji problemów na późniejszym etapie szkolnej kariery dziecka.

Nie znamy sposobów zapobiegania wrodzonym zaburzeniom ruchów oczu, ale wiemy doskonale jak sobie radzić z ich objawami. Wczesna diagnostyka jest gwarancją uniknięcia lub zminimalizowania problemów z koordynacją ręka-oko a tym samym daje dziecku szanse na lepsze funkcjonowanie w przedszkolu i szkole. Nie bez znaczenia są względy estetyczne w przypadku wyjątkowo szpecących wad. Im szybciej podejmiemy interwencję, tym większa nadzieja na to, że zaburzenia ruchów oczu nie będą stanowiły dla dziecka źródła szkolnych i towarzyskich niepowodzeń.