epizody podwójnego widzenia
Specjaliści dzielą podwójne widzenie na fizjologiczne i patologiczne. W pierwszej sytuacji przedmiot na który patrzymy, na którym skupiamy wzrok, widziany jest pojedynczo, a te za nim i przed nim – podwójnie. Kiedy zbyt długo wpatrujemy się w ten centralny przedmiot, nasza świadomość rejestruje ten epizod podwójnego widzenia, prędko więc mrugamy oczami i dyskomfort znika. Widzenie podwójne patologiczne zaczyna się wtedy, kiedy rozdwojeniu ulega ów przedmiot centralny. Może to być objaw wielu chorób – nie tylko nieprawidłowego ustawienia gałek ocznych czy zaburzeń symetrii ich ruchu, ale także problemów neurologicznych a nawet cukrzycy czy boreliozy.
Każdy epizod podwójnego widzenia patologicznego powinien skutkować zgłoszeniem się do lekarza i przeprowadzeniem badań diagnostycznych. Jeśli diplopii towarzyszą inne gwałtowne objawy (problemy z wypowiadaniem się, drętwienie jednej strony ciała, niepokój) może to być objaw udaru i należy niezwłocznie wezwać pogotowie. Podwójne widzenie może też być efektem udaru już przebytego i wtedy konieczna jest rehabilitacja.
Diplopia – przyczyny
Okulistyczne przyczyny pojawiania się epizodów diplopii o charakterze jedno- lub obuocznym to m. in.:
- podwichnięcie soczewki w przebiegu urazu oka
- astygmatyzm
- uszkodzenia/stany zapalne/blizny rogówki
- wczesna faza zaćmy
- stożek rogówki (rodzaj jej zniekształcenia)
- uszkodzenie oczodołu.
Obok w/w przyczyn bezpośrednio związanych z chorobami gałki ocznej, za podwójne widzenia odpowiadać też mogą inne choroby, na które leczymy się i wiemy o ich istnieniu, ale także te, które zamierzają się dopiero ujawnić:
- choroby neurologiczne (wspomniany już udar, ale także tętniaki, guzy oraz silne infekcje wirusowe czy bakteryjne jak borelioza)
- wysokie nadciśnienie
- zaburzenia hormonalne (np. związane z pracą tarczycy)
- cukrzyca
- urazy głowy (np. w przebiegu wypadków).
Za kłopoty z podwójny widzeniem odpowiadać też mogą bardzo banalne kwestie jak źle dobrane okulary (np. „plusy” lub „minusy” bez niezbędnej korekcji astygmatyzmu) czy po prostu niezdiagnozowana wada wzroku (np. kiedy dziecko ją ukrywa, bo wstydzi się nosić okulary). Przejściowa diplopia charakterystyczna jest dla pacjentów poddawanych zabiegom chirurgicznym (w tym zabiegom laserowym) na gałce/gałkach ocznych. Także zez ukryty lubi manifestować się epizodami podwójnego widzenia.
Zasady postępowania
Jak łatwo zauważyć, ilość możliwych przyczyn pojawiających się epizodów diplopii jest bardzo duża i wiąże się ze źródłami o nieporównywalnej wadze. Dlatego nie powinno się tego rodzaju objawów bagatelizować. Diagnostyka często wymaga współpracy lekarzy wielu specjalności (m. in.: okulista, neurolog, endokrynolog). Warto zapamiętać, że podwójne widzenie samo w sobie nie jest jednostką chorobową – jest jedynie manifestacją jakiegoś toczącego się procesu chorobowego albo dowodzi błędu na etapie diagnostyki (np. w przypadku złego doboru szkieł okularowych).
Dlatego nie powinno się zżymać, kiedy okulista przeprowadza poszerzony wywiad z pacjentem, żeby ustalić w jakich okolicznościach pojawiają się epizody podwójnego widzenia oraz jakie dodatkowe objawy im towarzyszą.
Leczenie podwójnego widzenia zależy więc od jego bezpośredniej przyczyny. W grę wchodzą więc i okulary, i operacyjne leczenie mięśni i interwencja onkologiczna, kiedy diplopia pojawia się w przebiegu choroby nowotworowej. W znakomitej większości przypadków odpowiednie leczenie prowadzi do eliminacji uciążliwych epizodów diplopii.